Publikuję ten wpis w momencie, gdy Słońce wstępuje w znak Raka (21 czerwca 2011 o godz. 19:17 CSE letniego). Od wieków ten kardynalny punkt na ekliptyce oznacza dla mieszkańców północnej półkuli co najmniej dwie rzeczy: rozpoczyna się astronomiczne lato oraz najbliższa noc jest najkrótsza. Dodatkowo: marzyciele szukają mitycznego kwiatu paproci, uczniowie cieszą się z nadchodzących wakacji, a wszyscy pozostali czekają na urlop i kilka dni wytchnienia. Z zupełnie innych powodów, w okolicach przesilenia letniego, rozpoczyna się na niebie szczególny spektakl: Bootydy Czerwcowe. Spektakularny rój meteorów, którego maksimum w tym roku przypada 27 czerwca.
PiszÄ™ o tym głównie dlatego, że w trakcie moich seansów pod miÄ™kkÄ… kopuÅ‚Ä… planetarium to wÅ‚aÅ›nie spadajÄ…ce gwiazdy wywoÅ‚ujÄ… chyba najwiÄ™cej emocji spoÅ›ród wszystkiego co prezentujÄ™. MÅ‚odzi widzowie przekrzykujÄ… siÄ™ w interpretacji tego zjawiska atmosferycznego. Jedni mówiÄ…, że to meteoryty, a inni Å‚Ä…czÄ… (nie bez przyczyny) meteory z kometami… Już wyjaÅ›niam!
Meteor to zjawisko atmosferyczne. MaÅ‚y kawaÅ‚ek materii kosmicznej wpada w atmosferÄ™ Ziemi. Jest naprawdÄ™ maÅ‚y. Ziarenko piasku, może troszkÄ™ wiÄ™cej. W atmosferze spala siÄ™ caÅ‚kowicie. Ale ogieÅ„, którym siÄ™ pali, widać z odlegÅ‚oÅ›ci dziesiÄ…tek kilometrów. To wÅ‚aÅ›nie jest meteor. PrzenikajÄ…cy sklepienie niebieskie bÅ‚ysk Å›wiatÅ‚a pÅ‚onÄ…cego ziarenka. Tylko tyle. I aż tyle…
Meteoryt, ze wzglÄ™du na swojÄ… nazwÄ™, jest czÄ™sto mylony ze zjawiskiem metoru. Tymczasem jest to namacalny Å›wiadek kosmicznej wÄ™drówki. KamieÅ„ z nieba. Efekt przelotu przez atmosferÄ™, który nie zostaÅ‚ caÅ‚kowicie spalony. Meteoryt to kamieÅ„, który naprawdÄ™ wiele przeszedÅ‚ w Kosmosie. MusiaÅ‚ mieć dodatkowe szczęście. SpasÅ‚ na ZiemiÄ™, a tutaj ktoÅ› go znalazÅ‚, opisaÅ‚, nadaÅ‚ nazwÄ™ i – pewnie z dużym zyskiem – sprzedaÅ‚!
Kometa to w większości przypadków sprawca całego zamieszania. Ten kosmiczny pyłek pochodzi prawie na pewno z którejś z komet. Znane ze swoich warkoczy komety to tak naprawdę niewielkie ciała niebieskie złożone głównie z lodu. W lodzie tym zatopione są cząstki kosmicznego brudu. Zbliżająca się do Słońca kometa zaczyna się topić, woda paruje, a brud umyka w przestrzeń. Kiedy Ziemia w swojej wędrówce wokół Słońca napotka na pozostałości po komecie możemy liczyć na meteory nad naszymi głowami. Wart podkreślenia jest fakt, że o ile meteor to bardzo dynamiczne zjawisko na niebie, to widoczne na firmamencie komety są dla obserwatora nieruchomymi plamkami, z reguły z trudem dostrzegalnymi gołym okiem. Raz na kilkanaście lat, jakaś kometa staje się tak jasna, że dominuje na niebie przez kilka tygodni.
Bootydy Czerwcowe zwiÄ…zane sÄ… z przelotem komety Pons-Winnecke. Liczebność Bootydów w czerwcu jest trudna do przewidzenia, jasność także jest zmienna. Każdy meteor jest jednak pereÅ‚kÄ… wÅ›ród innych zjawisk na niebie. Tym razem mamy do czynienia z naprawdÄ™ wolnym przelotem. Bootydy nie bÅ‚yskajÄ… na niebie, one po nim szybujÄ…! PotrafiÄ… dodatkowo zachwycić swojÄ… czerwonawÄ… barwÄ…. Polecam obserwacje w letnie wieczory, krótkie noce i ciepÅ‚e poranki. Tym razem Księżyc przeszkadzać nie bÄ™dzie – jest w ostatniej kwadrze. Bootydy swoje pozorne źródÅ‚o majÄ… w gwiazdozbiorze Wolarza (Bootes). Ten syn Jowisza i Kallisto bÅ‚yszczy wysoko na czerwcowym niebie. JeÅ›li tylko dopisze pogoda i szczęście upolujesz niejednÄ… gwiazdÄ™! O obserwatorach meteorów mówi siÄ™, że muszÄ… mieć wyjÄ…tkowe szczęście
W przypadku braku możliwoÅ›ci obserwacji Bootydów w czerwcu, warto zaznaczyć sobie w kalendarzu poÅ‚owÄ™ sierpnia. Wtedy ma swoje maksimum to najpopularniejszy rój meteorów: Leonidy. Jasny, szybki i liczny rój swojÄ… popularność zawdziÄ™cza temu, że obserwować go można w naprawdÄ™ ciepÅ‚e wieczory. Dodatkowo liczebność i duże prawdopodobieÅ„stwo zaobserwowania spadajÄ…cej gwiazdy nie odstrasza nieprzekonanych. Tych zapraszam pod miÄ™kkÄ… kopuÅ‚Ä™ planetarium Astro Arena. U nas zobaczysz meteory z gwarancjÄ… speÅ‚nionych życzeÅ„…