Sonda kosmiczna Gaia była tematem, który zdominował nasze 7. zajęcia Kole Astronomicznym. Grupa Młodsza skleiła model satelity z papieru, a Grupa Starsza omawiała dość złożony temat umiejscowienia sondy wokół stabilnych punktów libracyjnych.
Do zajęć na temat satelity Gaia natchnęli mnie koledzy Jacek Kupras i Kamil Złoczewski, którzy na stronach Hands On Universe opublikowali artykuł o wystrzeliwanej sondzie.
Satelita Gaia został wystrzelony 19 grudnia 2013 r. z Gujany Francuskiej. Celem misji jest badanie gwiazd Drogi Mlecznej oraz (co jest bardziej medialne) „monitorowanie niebezpiecznie bliskich planetoid zagrażających Ziemi”.
Papierowy model skleiliśmy dość sprawnie. Chyba odwrotnie przykleiliśmy panele słoneczne, ale zabawa była przednia. Wszystkich zainteresowanych papierowymi modelami sond kosmicznych odsyłam do strony Europejskiej Agencji Kosmicznej, gdzie znajdziecie wykroje dla 9 statków. Szczególnie polecam ten model sondy CASSINI-HUYGENS.
Gaia krąży wokół stabilnego puntu w przestrzeni kosmicznej, zwanego punktem libracyjnym Lagrange’a. Daje to przede wszystkim efektywność energetyczną, bo w ciało w punkcie libracyjnym pozostaje w spoczynku, więc nie trzeba żadnego specjalnego dodatkowego napędu. Drugim – nie mniej istotnym – celem umieszczenia sondy-obserwatorium w punkcie L2 jest to, że teleskop pozostawać będzie w cieniu Ziemi. Umożliwi to stabilne chłodzenie aparatury oraz właściwe odsłonięcie teleskopu Gai od oślepiającego blasku promieni słonecznych.
Punkty libracyjne Lagrange’a, bardzo istotne elementy przestrzeni w układzie dwóch ciał, mają swoje znaczenie nie tylko w układzie Słońce-Ziemia. W układzie Ziemia-Księżyc, w punktach Lagrange’a znajdują się (hipotetycznie) nagromadzenia pyłu kosmicznego zwane Księżycami Kordylewskiego. W układach Słońce-planety najbardziej znanymi ciałami w punktach libracyjnych są planetoidy trojańskie w układzie Słońce-Jowisz, chociaż (zachęcam do własnych poszukiwań!) znamy już trojańczyków innych planet (także Ziemi). Ważną zasadą dotyczącą punktów libracyjnych L4 i L5 (tych związanych z księżycami pyłowymi i planetoidami trojańskimi) jest to, że są one oddalone o 60 stopni od macierzystego ciała. Tzn. Księżyców Kordylewskiego należy „wypatrywać” 60 stopni przed i 60 stopni za naszym naturalnym satelitą, a Grecy i Trojańczycy krążą wokół Słońca odpowiednio 60 stopni przed i 60 stopni za Jowiszem.
Kolejne zajęcia już w najbliższy czwartek, 23 stycznia 2014 r. Rozpoczynamy ostateczne odliczanie do startu o odznakę Młodego Obserwatora.
Grupa Młodsza ma w związku z Młodym Obserwatorem szereg zadań domowych do odrobienia. Proszę przygotować informacje o następujących obiektach astronomicznych. Interesują nas informacje obserwacyjne. Przygotuj jak najwięcej informacji o tym, gdzie dany obiekt znaleźć na niebie, jak go szukać, czym się wyróżnia:
- Michał przygotowuje informacje o Wielkiej Niedźwiedzicy,
- Natalia o Małej Niedźwiedzicy i Gwieździe Polarnej,
- Wicek i Janek przygotowują informacje o Trójkącie Letnim,
- Marysia o połowie Zodiaku (Baran, Byk, Bliźnięta, Rak, Lew, Panna),
- Zosia o drugiej połowie Zodiaku (Waga, Skorpion, Strzelec, Koziorożec, Wodnik, Ryby),
- Ania o Wenus i Orionie,
- Ela o Jowiszu.
Grupa Starsza natchnęła mnie… Zajmiemy się kompleksowo Słońcem. Plamy, aktywność słoneczna, wiatr słoneczny i… wpływ tego wszystkiego na klimat na Ziemi. Jako przygotowanie polecam kilka filmów. Przede wszystkim naukowe podejście do tematu autorstwa mojego dobrego kolegi Sebastiana Soberskiego z grudziądzkiego Międzyszkolnego Koła Astronomicznego:
Poza tym proponuję kilka bardzo kontrowersyjnych obrazów o zmianie klimatu:
Globalny szwindel
Wielki przekręt