Poniżej zebrałem kilkanaście artykułów przekrojowych, które opisują historię Astronomii w Kaliszu na przestrzeni wieków. Linki podaję w kolejności chronologicznej uzupełniając krótką notką biograficzną autora i moją subiektywną oceną samego tekstu.

1959 – pierwszy artykuł Tadeusza Przypkowskiego opublikowany na łamach czasopisma Postępy Astronomii. Dość zwięzły, z pełnymi ilustracjami. Z niedługiego artykułu dowiadujemy się praktycznie wszystkiego, czego trzeba. Tadeusz Przypkowski to historyk nauki, pochodził z rodziny zajmującej się budową i badaniem zegarów słonecznych (gnomoniką). Przypkowski w swojej pracy naukowej wiele miejsca poświęcił kaliskiej astronomii, czego dowodem są publikacje w niniejszej monografii. Pełen życiorys Tadeusza Przypkowskiego w Wikipedii.

1960 – najbardziej znana i najczęściej cytowana praca o wkładzie Jezuitów w Kaliszu do nowożytnej astronomii. Tekst wielowątkowy. Trudny w czytaniu, zawiera pewne nieścisłości. Wobec wielu podobnych tekstów wielu autorów polecam zapoznać się z tym artykułem na końcu.

1968/1 – artykuł o lunetach kaliskich, pióra Janusza Kaźmierowskiego, opublikowany na łamach czasopisma Urania. Tekst wzoruje się na powyższym artykule Przypkowskiego z 1960 r. Janusz Kaźmierowski to wieloletni popularyzator astronomii w Kaliszu. Założyciel i kierownik Dostrzegalni Astronomicznej w Kaliszu. Pamięci Pana Janusza Kaźmierowskiego poświęcony jest jedna z części Dziejów Kaliskiej Astronomii z końca tego zestawienia.

1968/2 – krótki tekst Janusza Kaźmierowskiego o działalności Dostrzegalni Astronomicznej w Kaliszu.

1969 – krótki tekst Aleksandra Birkenmajera opublikowany w „Księdze tysiąclecia katolicyzmu w Polsce”. Przywołuje Jezuitów: Malaperta, Sylviusa i Peroviusa oraz kaliskie obserwacja nieba. Aleksander Birkenmajer to wielki badacz historii astronomii, w szczególności Mikołaja Kopernika. Sam tekst – szczerze mówiąc – nie wnosi niczego, o czym nie pisał już Przypkowski. Biografia Birkenmajera w Wikipedii.

1973 – referat Piotra Petrykowskiego opublikowany na seminarium astronomicznym w Grudziądzu. Opublikowany na łamach czasopisma Urania. Dotyczy kaliskiego montażu lunety. Referat w całości nawiązuje do publikacji Przypkowskiego z 1960 r. Piotr Petrykowski zaprezentował ten referat będąc w II klasie liceum. Obecnie Prof. Petrykowski jest wieloletnim pracownikiem naukowym UMK w Toruniu. Życiorys w Wikipedii.

1975/1 – artykuł Janusza Kaźmierowskiego opublikowany w czasopiśmie Urania z okazji 10. lecia Dostrzegalni Astronomicznej. Zwięzłe podsumowanie pracy w Dostrzegalni.

1975/2 – artykuł Tadeusza Przypkowskiego z 1975 r. opublikowany w monumentalnym dziele „Historia astronomii w Polsce”. Moim zdaniem najbardziej dojrzały artykuł Przypkowskiego o Kaliszu.

1976 – krótki tekst pt. „Impresje astronomiczne z Kalisza” autorstwa Zbigniewa Dworaka opublikowany na łamach Uranii. Z artykułu bije sympatyczna atmosfera kaliskiej astronomii w Dostrzegalni z historią Cesarstwa Rzymskiego i jezuickich obserwacji w tle. T. Zbigniew Dworak to zawodowy astronom, popularyzator astronomii i pisarz science-fiction. Biografia w Wikipedii.

1996 – referat wygłoszony na sesji z okazji 400-lecia konsekracji kościoła garnizonowego w Kaliszu. Moim zdaniem najlepszy artykuł o historii kaliskiej astronomii. Krótki, bez zbędnych komentarzy, z nowatorskimi i trafnymi tezami. Autorem referatu jest Cecylia Iwaniszewska z UMK w Toruniu. Nota biograficzna na stronach UMK.

2004 – artykuł pt. „Jezuicki wynalazek paralaktycznego montażu teleskopów” autorstwa Konrada Rudnickiego. Artykuł bardzo dobry, szczegółowy, z trafną puentą. Konrad Rudnicki to astronom i duchowny Kościoła Mariawitów, autor podręczników i nauczyciel wielu pokoleń. Życiorys w Wikipedii.

2015 – notka biograficzna Aleksego Sylviusa nawiązująca do kaliskich obserwacji astronomicznych i wynalazku montażu paralaktycznego. Autorem notki jest Jarosław Włodarczyk, historyk nauki, pracownik naukowy PAN. Notka biograficzna autora w Wikipedii.

2017 – artykuł Damiana Kowalskiego i Daniela Stasiaka opublikowany w czasopiśmie Astronomia z okazji 100. spotkania Koła Astronomicznego Malapert w Kaliszu. Artykuł przekrojowy, bardzo emocjonalny. Damian i Daniel to animatorzy astronomii. Członkowie Koła Astronomicznego, wolontariusze w czasie astronomicznych spotkań otwartych, zaangażowani uczestnicy obserwacji, wycieczek i wypraw.

DKA 1 – pierwsza część Dziejów Kaliskiej Astronomii. Pierwsza część skupia się na czasach Malaperta i historii paralaktycznego montażu lunety. Dzieje Kaliskiej Astronomii ukazały się na profilu Mój Kalisz na Facebooku, w portalu Calisia.pl oraz na łamach czasopisma „7 Dni Kalisza”. Autorem całego cyklu jest Jacek Kłokocki. Amator astronomii z Kalisza, prezes Kaliskiego Towarzystwa Astronomicznego. Autor sam opisuje siebie w czwartej części cyklu.

DKA 2 – druga część Dziejów Kaliskiej Astronomii autorstwa Jacka Kłokockiego z cytowaniem Jerzego Cichego, opowiada o przodkach Janusza Kaźmierowskiego.

DKA 3 – trzecia część Dziejów Kaliskiej Astronomii opisuje szczegółowo Dostrzegalnię Astronomiczną i Pana Janusza Kaźmierowskiego.

DKA 4 – czwarta część Dziejów Kaliskiej Astronomii opisuje historię Kaliskiego Towarzystwa Astronomicznego na przełomie tysiącleci.

DKA 5 – piąta część Dziejów Kaliskiej Astronomii to wywiad przeprowadzony przez Jacka Kłokockiego z Radosławem K. Piorem o dzisiejszej sytuacji Astronomii w Kaliszu i przyszłości.

2018 – przekrojowy artykuł o Jezuitach w Kaliszu autorstwa Jerzego Aleksanda Splitta. Tekst ukazał się na łamach diecezjalnego czasopisma Opiekun. W artykule nie brakuje odniesień do jezuickiej astronomii. Autor jest muzealnikiem, pracownikiem Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej. Jerzy Aleksander Splitt jest autorem wielu artykułów o tematyce historycznej, jest też redaktorem portalu Dawny Kalisz.

2019 – artykuł Radosława K. Piora napisany wspólnie z członkami Koła Astronomicznego opisujący współczesną działalność Koła Astronomicznego. Opublikowany w czasopiśmie Urania – Postępy Astronomii 2/2019.

Powyższa lista wyczerpuje znane mi teksty o historii i czasach współczesnych szeroko pojętej Astronomii w Kaliszu.

Radosław K. Pior
ostatnia aktualizacja: lipiec 2019

Nasze planetarium mobilne Astro Arena realizuje swoją misję edukacji astronomicznej na wielu polach:

• przygotowujemy pokazy astronomiczne w planetarium na żywo: doświadczeni animatorzy Astro Arena przedstawią Ci niebo z migocącymi gwiazdami, groźnymi planetami, kolorowymi mgławicami oraz wielkimi galaktykami,
• prezentujemy autorskie, plastyczne filmy i seanse astronomiczne: przygotowane w kooperacji z licznymi instytucjami astronomicznymi (m.in. ESA, NASA)
• Astro Arena i planetarium mobilne oferuje liczne warsztaty astronomiczne; wśród cieszących się powodzeniem tytułów warsztatów wymienić należy: budowanie komety, życie gwiazd, stan nieważkości oraz czarne dziury,
• przenośne planetarium Astro Arena w ramach współpracy z uniwersytetami dziecięcymi proponuje popularnonaukowe wykłady astronomiczne dla dzieci w wieku 6-12 lat: „Wielki Wybuch i co dalej” oraz „Sygnały w Kosmos, czy kosmici naprawdę istnieją?”; wykłady, przygotowane przez doświadczonego promotora astronomii, okraszone są uzasadnioną dawką humoru oraz serią interaktywnych doświadczeń, które bawią nie tylko dzieci,
• pracownicy opracowali dla gości przenośnego planetarium prowokacyjny wykład astronomiczny, który zainteresuje młodzież i dorosłych: „Nie wierzę w horoskopy”,
• astronomia jest nauką obserwacyjną; zajęcia pod kopułą planetarium przenośnego rozszerzamy za każdym razem o ofertę obserwacji okiem nieuzbrojonym oraz przez teleskopy.